درد، خونریزی شدید و تعویق در این روند می تواند نشانه ای از خطر باشد.خانمی ?? ساله در دوران قاعدگی خود درد وخونریزی شدیدی داشت. پزشک به او اعلام کرد که بافتی تارگونه در رحم وی توسعه یافته که البته سرطانی نیست و باید مدتی صبر کرد و منتظر تغییر ماند…
…چند سال بعد، زمانی که درد قاعدگی وی غیر قابل تحمل شده بود مجددا از پزشک خواست که بررسی جدتی تری در این زمینه انجام دهد. که نهایتا مبتلا به اندومتروز (به وجود آمدن نابجای بافت های درون زهدانی به ویژه در تخمدان ها) تشخیص داده شد. این حالت با دردهای مزمن لگنی و احتمال ناباروری مرتبط است. بعد از انجام دو عمل جراحی بر روی این خانم ، اکنون درد قاعدگی وی قبل کنترل و تحمل پذیر تر شده است ولی او آرزو می کند که ای کاش زودتر اقدام اساسی در این رابطه صورت می گرفت، زیرا پزشک به او اعلام کرده بود که احتمال بچه دار شدن وی بسیار اندک است. او اکنون به تمام خانم ها توصیه می کند که در صورت مشاهده و احساس غیر معمول در دوران قاعدگی باید به پزشک مراجعه کرد و از پزشک خواست که خیلی جدی به بررسی مسئله بپردازند.
بسیاری از خانم ها در دوران قاعدگی، بسیاری از مسائل از قبیل خونریزی شدید، درد غیر قابل تحمل و دوره نامنظم را تجربه می کنند. اغلب این مشکلات چندان جدی نیست و اغلب بعد از مدتی از بین می رود. اما با این حال بعضی از این کسالت ها می تواند نشانه ای از خطر برای سلامتی باشد. به طور کلی وقوع قاعدگی برای زنان نشانه ای از سلامت و توانایی آنان در تخمک گذاری است و بعضی از زنان مبتلا به ناخوشی ممکن است قاعدگی نداشته باشند، زیرا بدن احساس می کند که زمان مناسبی برای بارداری نیست.
در ادامه به بعضی از مشکلات قاعدگی که می تواند نشانه ای از خطر برای سلامتی باشد اشاره می کنیم. اما در ابتدا بهتر است توضیحی راجع به حالت نرمال این چرخه داده شود و آنچه زنان را بهتر به تشخیص خطر یاری می رساند را بررسی کنیم.
وضعیت ایده آل و سالم:
چرخه قاعدگی منظم درهر زن تعریف و وضعیت منحصر به فردی خواهد داشت. به عنوان مثال سن به عنوان فاکتوری می تواند تعریف ما را راجع به این وضعیت ایده آل تحت تاثیر قرار دهد. زمانی که  دختران نوجوان برای اولین بار این چرخه را تجربه می کنند ممکن است بی نظمی هایی را به مدت ? تا ? سال در این روند ملاحظه کنند ، تا زمانی که هورمون های جنسی متوازن گردد . مجددا چرخه قاعدگی قبل از یائسگی دچار بی نظمی خواهد شد. در این زمان سطح هورمون های تخمدان مجددا دچار نوسان می گردد و در نتیجه چرخه دچار بی نظمی می شود. با این حال در فاصله نوجوانی تا یائسگی زنان می توانند انتظار چرخه ای منظم را داشته باشند،مگر در زمان بارداری، بیماری، استرس، مصرف دارو و یا سایر مشکلات که ممکن است تغییراتی در الگو ایجاد کند.همچنین ملاحظه تغییر و تنوع در یک ماه چندان غیرمعمول نیست . قاعدگی که بین ?? تا ?? روز اتفاق می افتد ، حالتی نرمال تصور می شود. اولین روز چرخه قاعدگی با اولین روز خونریزی مهبلی حساب میگردد که البته این الگو نباید چندان تفاوت فوق العاده ای در افراد مختلف داشته باشد. یعنی اگر زنی چرخه قاعدگی ?? روزه داشته باشد و به طور ناگهانی بعد از ?? روزه قاعده شود، جای نگرانی است.چرخه باید حداکثر ? روز دچار تعویق یا وقوع شود و نه بیشتر یا کمتر. تغییری قابل توجه می تواند نشانه ای از مشکل باشد. همچنین دوران قاعدگی بین ? تا ? روز طول می کشد و زمان کمتر یا بیشتر نیز قابل نگرانی است. در صورت ملاحظه این وضعیت های غیر نرمال در سه ماه متوالی ، باید به طور جدی مورد توجه قرار گیرد.
مشکلات قاعدگی معین
بسیاری از مواقع زنانی به پزشک مراجعه می کنند و تنها مدعی وجود نوعی وضعیت غیرنرمال در چرخه قاعدگی خود هستند ولی دقیقا نمی توانند این احساس را توضیح دهند. پس بهتر است ابتدا نکات مهم در رابطه با این چرخه را از دیدگاه یک پزشک در قالب چند عبارت توضیح دهیم تا زمانی که به پزشک مراجعه می کنید، بهتر بتوانید پزشک را یاری کنید.
?-    دانستن فاصله زمانی بین دو قاعدگی
?-    مدت زمانی که یک قاعدگی طول می کشد.
?-    مقدار خونریزی و اینکه شدیدترین خونریزی در چه روزهایی است؟
?-    اگر دچار درد می شوید حالت درد را توصیف کنید و بگویید چه زمانی اتفاق می افتد یا از کجا شروع می شود؟
?-    سایر علائمی که تجربه می کنید چیست؟ سردرد، کمردرد، مشکلات گوارشی، خستگی، از حال رفتن  و…..
?-    مصرف هر گونه دارو را به پزشک گزارش دهید.
زمانی که با پزشک راجع به مشکلات قاعدگی صحبت می کنید ، دادن اطلاع کافی راجع به سابقه یا پیشینه پزشکی خود و خانواده تان لازم است. هر آنچه در زندگی تان اتفاق می افتد نظیر استرس های عاطفی، رعایت رژیم غذایی خاص و یا انجام تمرینات بدنی که ممکن است چرخه قاعدگی را تحت تاثیر قرار می دهد ، به پزشک اطلاع دهید. دادن این اطلاعات به پزشک نه تنها پزشک را در تشخیص یاری می دهد بلکه خودتان نیز بهتر می توانید وضعیت نرمال و غیر نرمال بدنتان را توضیح دهید. همچنین می تواند باعث یافتن سرنخی از حاملگی ، ایجاد هوشیاری کافی نسبت به زمان باروری و زمان تخمک گذاری شود یا امکان یائسگی زودرس را معین کند.هیچ کس مثل خود بیمار از وضعیت بدن خود اطلاع کافی ندارد. داشتن ارتباط موثر با پزشک در حفظ سلامت نقش به سزایی دارد و اگر پزشک توجه چندانی به وضعیت سلامت شما ندارد بهتر است پزشکی دیگر را جایگزین کنید. برای مسائل مربوط به قاعدگی پزشک ممکن است انجام آزمایشاتی نظیر تست لگنی، تست حاملگی و…را توصیه کند یا نمونه خون و ادرار گرفته شود. سونوگرافی مهبلی نیز نوعی دیگر از آزمایشات در این زمینه است.
مشکلات قاعدگی رایج:
اگر تا سن ?? سالگی قاعدگی اتفاق نیافتد نیاز به توجه پزشکی وجود دارد. بسیاری از عوامل نظیر تغذیه ناسالم، مشکلات هورمونی، ورزش و استرس فوق العاده و سو تغذیه می تواند در این رابطه موثر باشد. سایر عوامل خطر ، مشکلات ژنتیکی ، تومور رحمی، عدم تخمک گذاری، اندام تناسلی نا سالم، مشکلات عصبی و غده هیپوفیز می باشد.
از طرف دیگر چنانچه چرخه قاعدگی منظمی داشته اید و برای یک ماه قاعدگی صورت نگیرد ممکن است حامله باشید و اگر دلیل اصلی آن حاملگی نباشد، ممکن است یکی از دلایل زیر باعث این بی نظمی و عدم قاعدگی باشد.
?-    شیردهی
?-    داروهای خاص مثل قرص ضد بارداری
?-    یائسگی
?-    استرس
?-    سوتغذیه
?-    افسردگی
?-    کاهش وزن شدید
?-    ورزش بیش از اندازه
?-    بیماری طولانی مدت
??-    چاقی و اضافه وزن ناگهانی
??-    مشکلات هورمونی نظیر بیماری تیروئید و سندرم چند کیستی رحم(PCOS)
البته به خاطر داشته باشید که عدم قاعدگی ? یا ? بار در سال چندان غیر معمول نیست. اگر یک چرخه قاعدگی انجام نشود ممکن است در قاعدگی بعدی خونریزی شدیدتری داشته باشید. زیرا عدم قاعدگی باعث افزایش بافت دیواره داخل رحم شده است. اما از دست دادن بیش از ? قاعدگی می تواند قابل توجه و نگرانی باشد. زیرا ممکن است فرد را در معرض ابتلا به سرطان رحم قرار دهد(به دلیل قرار گرفتن در معرض مقدار فراوان استروژن) و از طرفی دیگر از دست دادن یک چرخه قاعدگی بدلیل عدم استروژن ، خطر پوکی استخوان را افزایش می دهد. به طور کلی قاعدگی نامنظم به معنای این است که تخمک گذاری به طور منظم اتفاق نمی افتد و این مسئله برای زنانی که قصد بارداری دارند می تواند مشکل ساز باشد.
خونریزی بین دوقاعدگی
لکه بینی در فواصل زمانی بین دو قاعدگی ممکن است نشانه ای از یک مشکل باشد. به خصوص اگر برای مدت زمان زیادی طول بکشد. لکه بینی مهبلی در دختران زیر ?? سال ، در دوران بارداری و بعد از یائسگی باید مورد بررسی جدی قرار گیرد. خونریزی کم در فواصل زمانی بین دو قاعدگی می تواند به این معنا باشد که سطح پرژسترون خون به اندازه کافی نیست . زنانی که قرص ضد بارداری مصرف می کنند، اگر چنانچه به طور منظم هر روز قرص را مصرف نکنند ممکن است این وضعیت را تجربه کنند. یا ممکن است به این معنا باشد که مقدار قرص بارداری باید تنظیم شود. خونریزی یک هفته قبل از قاعدگی به این معنا است که پروژسترون به اندازه کافی بالا نیست و یا قرص ضد بارداری به اندازه کافی قوی نیست. سایر دلایل ممکن برای خونریزی غیر نرمال مهبلی در فواصل زمانی بین دو قاعدگی عبارتند از :
?-    مشکلات حاملگی
?-    تخمک گذاری
?-    یائسگی زودرس
?-    استفاده از IUD
5-    شیردهی
?-    ورزش بیش از اندازه
?-    بی نظمی هورمونی در ارتباط با تیروئید  و دیابت
خونریزی شدید، طولانی مدت و خروج لخته
زنان  ارزیابی متفاوتی از قاعدگی دارند. آنچه برای یک زن خونریزی شدید تصور می شود ممکن است برای دیگری کاملا نرمال باشد. اما زنانی که خونریزی طولانی ، شدید و سرشار از لخته دارند بهتر است آزمایش آنمی یا کم خونی ناشی از فقر آهن بدهند. زیرا این زنان مستعد آنمی ناشی از فقر آهن هستند. اگر آزمایش لگنی سالانه و تست خون شش ماه یکبار را انجام می دهید نباید از داشتن خونریزی شدید و طولانی مدت چندان نگران باشید. تنها با پزشک خود راجع به شیوه کنترل این وضعیت و جلوگیری از بروز کمی خونی مشورت کنید. همچنین خارج شدن لخته در هنگام خونریزی تا حدودی نرمال است زیرا ممکن است در هنگام خواب خون جمع شده باشد و هنگام برخاستن یکدفعه خارج شود. البته به شرطه اینکه چنین حالتی برای مدت طولانی ، در دوران بارداری وبین زمان دو قاعدگی رخ ندهد.
مشکلی که در این مورد وجود دارد این است که تصور زنان از مقدار خونریزی با آنچه واقعا رخ می دهد مطابقت ندارد. بعضی زنان از خونریزی شدید شکایت می کنند در حالیکه کمتر از ?? میلی لیتر خون از آنها دفع می شود و این مقدار کاملا نرمال است. با این حال تعویض تامپون (نوار بهداشتی)مملو از خون در هر ساعت می تواند نشانه ای از یک مشکل باشد. بعضی از دلایل خونریزی شدید و طولانی مدت به همراه لخته عبارتند از:
?-    سرطان رحم
?-    چاقی
?-    مشکلات تغذیه ای
?-    بافت اضافی در رحم
?-    اندومتروز
?-    عدم توازن هورمونی
?-    مشکلات خونی
?-    مصرف زیاد آسپرین
?-    استفاده از روش های ضد بارداری مثل  قرص ضد بارداری و IUD
درد قاعدگی
گرفتگی عضله یکی از نشانه های بارز در دوران قاعدگی است. در حقیقت ??% زنان بزرگسال دچار درد قاعدگی می شوند و در ??% موارد درد شدید چند روز اول ، باعث ایجاد اختلال در عملکرد فرد می شود. داشتن احساس درد مبهم یا زوک زوک کردن در زیر شکم درست قبل از قاعدگی و یا چند روز اول نرمال است. ولی بعضی از دردهای غیر معمول ، طولانی مدت و شدید می تواند نشانه ای از مشکلات زیر باشد.
?-    اندومتروز
?-    بیماری التهابی لگنی
?-    استفاده از IUD
4-    پلیپ و فیبروئید رحمی
درد قاعدگی زمانی نگران کننده است که بدلیل شدت فوق العاده عملکرد روزانه فرد را تحت تاثیر قرار دهد. همچنین اگر یک هفته یا بیشتر ، قبل از قاعدگی احساس شود و اگر تا اواسط دوران قاعدگی ادامه یابد می تواند نگران کننده باشد . استفاده از داروهای مسکن نیز می تواند نشانه و سرنخی از مشکل باشد. بعضی از زنان ? روز قبل از شروع قاعدگی شروع به خوردن مسکن می کنند و این نیاز تا ? روز اول قاعدگی ادامه می یابد. ولی اگر مصرف مسکن یک هفته قبل از شروع قاعدگی تا یک هفته بعد از اتمام قاعدگی ادامه یابد جای نگرانی است.