در اینکه ما ایرانی‌ها ذاتا مردمان بانمکی هستیم، هیچ‌کس تردیدی ندارد؛ هم اهل شوخی و طنز هستیم و به بهانه‌های گوناگون، طنازی خودمان را به شیوه‌هایی مثل شعر و لطیفه و پیامک بروز می‌دهیم و هم اینکه آن‌ قدر در طی روز، به غذاهایمان نمک اضافه می‌کنیم که میانگین مصرف نمک‌‌مان، همیشه‌ چند برابر توصیه‌های علمی باقی بماند؛ مبادا که کاهش مصرف این نمک طعام، سهم آن نمک کلام را نیز کمتر نماید…

میزان مصرف نمک ایرانی‌ها، به مراتب بالاتر از استانداردهای توصیه شده جهانی است. چندی پیش معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی ایران اعلام کرد هر ایرانی به طور متوسط بین ?? تا ?? گرم نمک در روز مصرف می‌کند که طبق مطالعات پزشکی، باید این رقم به کمتر از ? گرم در روز (یعنی یک پنجم مقدار مصرف فعلی) برسد؛ ضمن آنکه کودکان باید نصف همین مقدار یعنی ?/? گرم در روز را مصرف نمایند.

چرا این مقدار مصرف نمک اهمیت دارد؟ اصلی‌ترین دلیل ضرورت کاهش مصرف نمک آن است که در کشور ما هم مشابه بسیاری از کشورهای دیگر دنیا، عمده‌ترین علت مرگ و میر آدم‌ها، بیماری‌های قلبی‌ـ عروقی است؛ به گونه‌ای که از هر ?? نفری که در کشورمان فوت می‌کنند، علت مرگ ?? نفر را می‌توان به بیماری‌های قلبی عروقی نسبت داد. از عوامل خطر ابتلا به این بیماری‌ها که متاسفانه در ایران نیز شیوع زیادی دارد، فشار خون بالاست که مصرف نمک در غذا از مواردی است که شیوع آن را افزایش می‌دهد و به همین دلیل، خطر رسیدن به فشار خون بالا و در نهایت، ابتلا به بیماری قلبی عروقی را بیشتر می‌کند. علل اینکه مصرف نمک در ایران بالاست را می‌توان موارد زیر دانست:

افزایش سهم مواد غذایی آماده و فرآوری شده در غذاهای امروز ایرانی‌ها (سوسیس‌ و کالباس‌ و غیره)

افزایش مصرف تنقلات نمک‌دار مثل چیپس و پفک و غیره

اضافه کردن نمک به غذا موقع طبخ و صرف آن بر سر سفره

امروزه بسیاری از مردم از نمک تصفیه شده استفاده نمی‌کنند و چون نمک تصفیه نشده، شوری کمتری دارد، فرد را وادار می‌کند که از نمک نمکدان بیشتر استفاده کند. گاهی ممکن است این فرد متوجه نباشد که نمک تصفیه نشده، احتمالا آلوده به موادی مثل سولفات‌ها و کلرورکلسیم و منیزیم و فلزات سنگینی مثل سرب و جیوه هم هست که رسوب تدریجی این فلزات در بدن، عوارض وخیمی در آینده به دنبال دارد.

نزدیک به ?? درصد از نمکی که مصرف می‌شود، به صورت نهفته در غذاهای فرآوری شده و آماده است و ?? درصد آن هم هنگام پخت و در سر سفره به غذا اضافه می‌شود. پس اگر از همین الان خودمان را عادت دهیم که از نمکدان در موقع طبخ و صرف غذا استفاده نکنیم، مصرف روزانه نمک ایرانی‌ها از ?? گرم به حدود ?? گرم می‌رسد…. همین یک کار به ظاهر ساده، بار ناشی از ابتلا به فشار خون و عوارض ناشی از آن را به مراتب در کشورمان پایین خواهد آورد.

در سرتاسر دنیا، حدود ? میلیارد نفر به بیماری فشار خون بالا (که نام دیگرش «بیماری خاموش» است) مبتلا هستند که علت نزدیک به ?? درصد این تعداد (یعنی ??? میلیون نفر)، مصرف نمک بیش از حد است. فشار خون بالای ناشی از مصرف نمک، سبب ?? درصد از موارد سکته مغزی (از هر ? نفر ? نفر) و حدود ? درصد از سکته‌های قلبی (از هر ?? نفر ? نفر) است. تحقیقات می‌گوید که بهترین میزان مصرف نمک، ?/? گرم در روز است یعنی معادل آنچه در غذاهای فرآوری نشده یافت می‌شود. اما در کشورهایی مثل کانادا و آمریکا، این مقدار ?? گرم و در ژاپن ?? گرم است و شیوع فشار خون بالا و عوارض آن در این کشورها بسیار بالاست. فقط یک قبیله از سرخ‌پوستان در آمازون هستند که کمتر از ? گرم در روز نمک مصرف می‌کنند و جالب اینجاست که هیچ کدام از افراد این قبیله، بیماری فشار خون بالا ندارند و کودکا‌ن‌شان هم در زمان بلوغ، دچار افزایش شدید فشار خون (که کودکان ما می‌شوند) نمی‌شوند. اما تحقیقات دقیق نشان می‌دهند که کاهش ?/? گرم مصرف روزانه نمک، حوادث قلبی عروقی را ?/? درصد و مرگ و میر ناشی از همه علل را هم ?/? درصد پایین می‌آورد. فکر نمی‌کنید این ارقام یعنی اینکه از همین امروز، باید مصرف نمک را محدود کرد و دیگر بر سر سفره‌ها «نمکدان» نیاورید؟