خیلی از آقایان از اینکه صورتشان کم‌مو است و یا ریش و سبیل کم‌پشت دارند، عصبانی و نگرانند و در آرزوی این هستند که ریش و سبیل پرپشتی مثل دیگران داشته باشند و انواع درمان‌ها را جستجو می‌کنند. با دکتر بهروز باریک‌بین، متخصص پوست و مو درباره دلایل کم‌پشتی موی صورت آقایان به گفتگو نشسته‌ایم…

چرا برخی از آقایان ریش و سبیل تنکی دارند؟
درآمدن موهای صورت یا ریش یکی از علایم بلوغ در پسرها می‌باشد اما گاهی پیش می‌آید که فرد مذکری به ندرت ریش درنمی‌آورد و یا ریش‌های بسیار کم‌پشت و تنکی دارد. علت‌های مختلفی برای این پدیده وجود دارد. در نیامدن موهای صورت در جنس مذکر دو منشأ می‌تواند داشته باشد. یکی اینکه اصلا فولیکول مویی وجود نداشته باشد. مثلا در بعضی نشانگان‌ها (سندرم‌ها) مثل هیپوتریکوزیس ارثی و مادرزادی چنین مشکلی وجود دارد و به طور ژنتیکی در بعضی از پسران و مردان خانواده، قسمتی از ریش‌های فرد درنمی‌آید.
پس این افراد باید چه کنند؟
در غالب این موارد در قسمت‌های فاقد ریش، فولیکول مو اصلا وجود ندارد و لذا هیچ درمانی نمی‌تواند باعث رشد مو شود و تنها راه‌حل کاشت مو می‌باشد که البته در موارد بسیار نادری که این تنک بودن غیرقرینه و محدود به منطقه کوچکی باشد، منطقی به نظر می‌رسد و نیاز به درمانی ندارند.
شما گفتید دو علت برای تنکی موهای صورت آقایان وجود دارد، دلیل دوم می تواند خواجگی آقایان باشد؟
اما دومین علت کمبود موهای صورت در آقایان، کمبود هورمون‌های مردانه است. کمبود هورمون مردانه (آندروژن) اگر قبل از سن بلوغ رخ دهد، در جنس مذکر موجب علایمی می‌شود که شامل ایجاد علایم ثانویه جنسی به طور ناقص، تناسب اسکلتی خواجه‌ای، آلت تناسلی کوچک، کوچک ماندن بیضه‌ها و عدم تشکیل چین و چروک‌های خاص کیسه بیضه است. در این حالت صدای فرد نازک مانده و توده عضلانی‌اش افزایش پیدا نکرده و قدرت فرد از حد طبیعی کمتر خواهد بود.
این حالت نشانه‌های دیگری هم دارد؟
موهای زیر بغل و عانه، تنک و کم‌پشت بوده و موهای صورت (ریش)، سینه، بالای شکم و پشت وجود نداشته یا بسیار کم است. صفحات اپی‌فیزیال استخوان‌های بلند همچنان به رشد خود ادامه داده و لذا استخوان‌های بلند اندام فوقانی و تحتانی نسبت به اسکلت محوری بدن بلندتر می‌شوند. در مردان سفید‌پوست، نسبت قسمت فوقانی بدن (از فرق سر تا عانه) به قسمت تحتانی بدن (از عانه تا کف زمین) بیشتر از یک است ولی در مورد فوق این نسبت کمتر از یک خواهد بود. در مردان سفید‌پوست طبیعی، نسبت فاصله بین انگشتان دست‌ها در حالتی که اندام فوقانی کاملا از طرف پهلوها باز شده باشند، به قد فرد حدود ?? درصد است ولی این نسبت در افراد خواجه، حدود ? سانتی‌متر یا بیشتر بلندتر از قد است.
بعد از بلوغ چطور؟
جالب است بدانید که اگر کمبود تستوسترون بعد از بلوغ رخ دهد، بیمار ممکن است فقط از کاهش میل جنسی و اختلال عملکرد جنسی و نیز کاهش یافتن انرژی شکایت کند. در بیماران بالغ شده‌ای که دچار کمبود خفیف هورمون‌های مردانه می‌شوند یا در مواردی که این کمبود تازه‌ ایجاد شده باشد، موهای صورت یا بدن چندان تحت تاثیر قرار نمی‌گیرند زیرا پس از درآمدن ریش، تنها میزان اندک آندروژن (هورمون مردانه) برای حفظ آن کافی است و به همین دلیل است که افرادی که تغییر جنسیت از مذکر به مونث می‌دهند، علی‌رغم اینکه تحت درمان با هورمون‌های زنانه قرار می‌گیرند، اگر چه رشد موهای صورت‌شان کمتر می‌شود اما تقریبا در همه موارد لازم است برای رفع موهای صورت از لیزردرمانی استفاده نماییم. البته در مواردی که فرد به طور طولانی‌مدت از هورمون‌های مردانه محروم باشد، رشد موهای صورتش کمتر شده و نیاز به اصلاح کردن صورتش کمتر می‌شود.
راه‌حلش چیست؟
افرادی که از کم‌پشت بودن موهای صورت و ریش رنج می‌برند، در ابتدا باید تحت بررسی هورمونی توسط متخصص غدد درون‌ریز قرار بگیرند و تا مشکلات هورمونی احتمالی بررسی شده و تحت درمان قرار گیرند و در ضمن معاینه توسط متخصص پوست و مو برای بررسی موهای سر، دندان‌ها و علایم جنسی ثانویه می‌تواند برای تشخیص سندرم‌های خاص مفید باشد. افرادی که به طور ارثی دچار تنک بودن ریش هستند، معمولا از نظر سایر مسایل هیچ مشکلی نداشته و قدرت جنسی آنها نیز تفاوتی با سایر افراد ندارد.
شما چه توصیه‌های خاصی دارید؟
اغلب کسانی که چنین مشکلی را در ریش خود دارند با تراشیدن ریش، این نقص را تقریبا غیرقابل مشاهده می‌کنند ولی کسانی که اصرار به بلند کردن محاسن دارند، اگر در زمان معاینه توسط متخصص پوست موهای کرکی قابل مشاهده باشد، مصرف داروی ماینوکسیدیل موضعی ممکن است موهای ریز را درشت‌تر کند ولی در مواردی که هیچ مویی وجود نداشته باشد، معمولا درمانی به جز کاشت مو وجود ندارد.